Çocuklarda oruç tutma bilinci nasıl oluşturulmalı?

Anadolu Üniversitesi (AÜ) Eğitim Fakültesi Okul Öncesi Öğretmenliği Programı Ana Bilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Serap Erdoğan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, tüm dünyada çocukluk döneminin 0-18 yaş arası olarak kabul edildiğini söyledi.
 

Çocukluk döneminin, 0-2 bebeklik, 2-6 okul öncesi dönem, 6-12 ergenlik öncesi okul çağı ve 12-18 yaş arası da ergenlik dönemi olmak üzere dört gruba ayrıldığını belirten Erdoğan, çocuklara orucun öneminin kavratılmasının değerler eğitimine destek olduğunu vurguladı.

Erdoğan, ramazan ayında oruç tutmanın Müslümanları yerine getirdiği bir ibadet olmasının yanı sıra Türk kültürüne ait geleneklerini de içinde barındırdığını dile getirerek, çocuklar bu süreçlerin hepsini gözlemlemekte olduğunu aktardı.

Çocuklar için ramazan ayının bir farkındalık dönemi olduğunu kaydeden Erdoğan, "Erken dönemde çocuğa ne sunarsanız, çocuk bunu anlama çabası içinde oluyor, bir farkındalık oluşturuyorsunuz. Oruç tutma, ezan okunması, iftar yemeği, sahura kalkma süreçlerinin hepsini çocuk görüyor. 4-5 yaşında olan çocuğa orucun ne olduğunu anlatabilirsiniz ancak 7-8 yaş itibariyle orucun ciddiyetini ve önemini biraz daha anlamaya başlar. Onun için 7-8 yaş din eğitimi için önemlidir ve uygun zamanlardır. Ama çocuğu sıkmadan, yormadan, onların anlayacağı gibi verilmelidir" ifadelerini kullandı.

Ramazan ayında tutulan orucun çocuk tarafından nasıl tanımlandığının önemli olduğunu anlatan Erdoğan, şöyle konuştu:

"Çocuklar soyut olan kavramları, Allah'a inanma, din gibi kavramları tam anlamıyla 10-12 yaş civarında idrak ediyor. Bu da bilişsel gelişim dediğimiz bir süreç. Yani çocuğun duyduklarını, hissettiklerini daha iyi anlamlandırdığı ve zihninde üç boyutlu olarak tutabildiği tam bir olgunlaşma sürecidir. Çocukların oruç ile ilgili anlattığınız şeyleri tam olarak anlamaya başlaması ve orucu ibadet olarak içselleştirip uygulamaya başlaması 10-12 yaş civarındadır. Çocuk tam bu süreçte anlamaya başlar sizin dediklerinizi."

"Anlatmalıyız fakat 'çocuğum bunu anladı' demeyi beklememeliyiz"

Erdoğan, çocukların soyut kavramları anlayamadığı dönemde orucu tam olarak anlamlandıramadığına değinerek, "Tabi bu çocuğa oruç tutmanın ne anlama geldiğini o dönemlerde anlatmamalıyız anlamına gelmiyor. Çocuk ramazan ayı geldiğinde ailesinden, akrabalarından, medyadan ramazan ayı ve oruç tutmayla ilgili bir çok şey görüyor ve öğreniyor. Çocuk tabi ki orucun ne olduğunu sorar. Ne olduğunu anlatmalıyız fakat 'çocuğum bunu anladı' demeyi beklememeliyiz. 'Dine ilişkin, ramazan ayına ilişkin her şeyi çocuğum 3 yaş itibariyle anladı' demek çok ütopik bir yaklaşım oluyor" diye konuştu.

Ebeveynlerin çocuklarına soyut dönemlerde de oruç gibi ibadetlerin önemini onların anlayacağı şekilde anlatabileceğine dikkati çeken Erdoğan, ailelerin çocukların soyut kavramları tam olarak 10-12 yaş arasındada anlamlandırdığını da unutmaması gerektiği uyarısında bulundu.

"Değerler eğitimi ilkokuldan itibaren başlıyor"

Ramazan ayı ve oruç tutma sürecinin aileyi de bir araya getirdiğini anımsatan Erdoğan, şu ifadelere yer verdi:

"Birlikte iftar yapmak, sahura kalkmak aileyi de bir araya getiriyor. Oruç ibadeti özel bir ibadettir, çocuğun da belli bir yaştan sonra zorlanmadan bu sürece katılması sağlanmalıdır. Çocuklar oruç tutmayı öğrenmekle aynı zamanda 'sabretmek' ne demek bunu öğreniyorlar.

Aç olan insanları anlamaları açısından da oruç tutmanın önemli olduğunu düşünüyorum. Değerler eğitimi ilkokuldan itibaren başlıyor. Ramazan ayında çocukların oruç tutmanın anlamını ve önemini öğrenmesi değerler eğitimini uygulamalı olarak anlamasına yardımcı olur. Çocuk oruç tutmanın önemini öğrenerek hem sabrı hem hoşgörüyü hem de dünyada aç olan insanların olduğunu yaşayarak daha iyi kavrayacak."

Erdoğan, ailelerin çocuklarını oruç tutmaya zorlamaması gerektiği tavsiyesinde bulunarak "tekne orucu" olarak adlandırılan yöntemlerle çocuklara oruç tutmanın önemini ve anlamını bir süreç içinde anlatılması gerektiğini sözlerine ekledi.