Bağdat’ta tarihi lezzet iftar sofralarını süslüyor

Irak'ın başkenti Bağdat'ta son Osmanlı Valisi Nazım Paşa'nın da vaktiyle uğradığı "Hacı Zibale çecekleri" isimli 101 yıllık dükkânda üretilen kuru üzüm suyu, başkentlilerin iftar sofrasını süslemeye devam ediyor. Bağdat’ın tarihi Reşit Caddesi’nde inşa edilen ilk binada bulunan Hacı Zibale, kent sakinleri için sembol mekân konumunda bulunuyor. Burası, Irak devleti kurulduktan sonra ülkede yaşanan onlarca siyasi ve toplumsal olayın film gibi akıp geçtiği bir caddede bulunması dolayısıyla da tarihi bir değer taşıyor.

1900 YILINDA AÇILMIŞ

Kadim başkent kadar eski olan Hacı Zibale, ilk olarak 1900 yılında açılarak müşterilerine hizmet vermeye başlamış. Hacı Zibale, Osmanlı Valisi Nazım Paşa'dan başlayarak, Başbakan General Abdulkerim Kasım, Cumhurbaşkanları Abdusselam Arif, Ahmet Hasan el-Bekir, Saddam Hüseyin ve Celal Talabani'ye kadar uzun bir tarihi belleği simgeliyor. Bu mütevazı yerin duvarları, Irak’ta kraliyet döneminden başlayarak birinci ve ikinci cumhuriyet ile 2003 sonrası dönemde hüküm sürmüş birçok devlet insanının fotoğraflarıyla süslü. Irak devlet adamlarının yanı sıra birçok Arap ülkesi lideri de buranın "zebib" denilen kuru üzüm suyunu tatmış. Osmanlı’nın son dönem Bağdat Valileri Halil ve Nazım Paşalar da buraya uğrayıp yapılan zebibi içmiş. Türkiye’nin eski Bağdat Büyükelçisi Fatih Yıldız da buraya uğramayı ihmal etmemişti.

“KURU ÜZÜM SUYU SATAN BİR TEK BİZ VARDIK”

Hacı Zibale’nin oğlu Muhammed Abdulgafur Zibale, “Burası, Irak devleti kurulmadan önce 1900 yılında açıldı. O dönem halen bulunduğumuz Reşit Caddesi Halil Paşa Caddesi olarak bilinirdi. Bu isim de Osmanlı Bağdat Valisi Halil Paşa’dan geliyor. Halil Paşa, Bağdat’ta görevi süresince çok sayıda hizmete imza atmıştı. Osmanlı Bağdat Valisi Nazım Paşa döneminde Bağdat'ta kuru üzüm suyu satan bir tek biz vardık ve o dönem para birimi de Türk Osmanlı parasıydı.” dedi.

“DEVLET LİDERLERİ BURADAN GEÇTİ”

"Tüm Irak Kralları ve devlet liderleri buradan geçti." diyen Hacı Zibale'nin oğlu Hacı Muhammed, şunları kaydetti: "Irak devleti kurulduktan sonra da tüm paşalar, generaller ve krallar gelip burada kuru üzüm suyunu tattı. Kraliyet dönemi Başbakanlarından Nuri Said Paşa ve Kral Gazi ile Kral Faysal da bunlardan. 14 Temmuz 1958'de Cumhuriyet kurulduğunda da Abdulkarim Kasım (Başbakan) Ali Salih es-Saadi (Baas Partisi lider kadrosundan) ve eski Cumhurbaşkanlarından Abdusselam Arif ile Ahmet Hasan el-Bekir bizi birkaç kez ziyaret etti ve hepsi bizim daimi müşterilerimizdi. Saddam Hüseyin de Cumhurbaşkanı olmadan önce öğrenciyken de gelirdi. Saddam Hüseyin daha sonra devlet başkanı olduktan sonra yanında Yasir Arafat, Ürdün Kralı Kral Hüseyin ve Mısır eski Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek ile bizi resmi olarak 3 kez ziyaret etmişti."

“TATMAYAN YOKTUR”

Hacı Zibale'nin yabancı diplomatlar ve misyon temsilcilerinin vaktiyle uğrak yerlerinden olduğunu kaydeden Hacı Muhammed, ayrıca ülkede iz bırakmış tüm sanatçılar, edebiyatçılar ve şairlerin de burada üzüm suyu için soluklandığını anlattı. Hacı Muhammed, "2003 sonrası ise bizi eski ve merhum Cumhurbaşkanı Celal Talabani eşi Hero Talabani ile birlikte ziyaret edip, zebibimizi içti. Bağdat Karh ve Risafa yakasının 2003 öncesi en son Nüfus Müdürleri de zebibimizi tatmıştı. Bağdat'ta en büyük lider ve askerden en küçük vatandaşa kadar ürettiğimiz üzüm suyunu tatmayan yoktur. Özellikle ramazan ayında müşterilerimiz hiç kesilmez. Çünkü bizimle yarışacak kimsenin olmadığını biliyorlar." şeklinde konuştu.

“IRAK, MEDENİYETİN KAYNAĞI”

Hacı Zibale'nin bulunduğu tarihi caddenin aslına uygun olarak restore edilememesinden yakınan Hacı Muhammed, sözlerini şöyle tamamladı: "Irak'ta durumların düzelip buranın yeniden turizm ülkesi olmasını temenni ediyoruz. Türkiye, İngiltere, Fransa ve tüm Avrupa ülkeleri gelirini büyük ölçüde turizmden elde ediyor. Irak, tüm tarih ve uygarlığın bulunduğu ülke ve medeniyetin kaynağıdır ama maalesef ülkelerin gerisinde kaldık." Hacı Zibale'de ramazan ayında kuru üzüm suyunun yanı sıra, kuru kayısı ve nar suyu da üretiliyor.